کودکان در سنین پایین به صورت طبیعی ممکن است دوستی غیر واقعی داشته باشند که بهتر است والدین آن را بپذیرند. اما این پذیرش باید حد و حدودی نیز داشته باشد تا کودک بتواند در سنین بالاتر روابط اجتماعی خود را با دیگران افزایش دهد.
دوستان غیرواقعی همبازی کودک شده و به او در بهبود مهارت‌های اجتماعی و ابراز احساسات کمک می‌کنند. اما داشتن چنین دوستی در بزرگسالی فرد را مستعد تشخیص اختلال شخصیت و یا دیگر اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی می‌سازد.
کودکانی که دوست خیالی دارند از دیگر همسالان خود اجتماعی‌تر هستند و در برخورد با آنها همدلی بیشتری از خود نشان می‌دهند. همچنین بزرگسالانی که در کودکی دوست غیر واقعی داشته‌اند دوستان بهتری می‌شوند و به دوستان خود و نیازهای آنها اهمیت بیشتری می‌دهند. علاوه بر این ویژگی‌های کلی بازی‌هایی که کودک با دوست خیالی می‌کند و شیوه صحبت و برخورد او با دوست خیالی می‌تواند والدین را از احساسات درونی و علایق کودک آگاه کند.
داشتن دوستان خیالی برای یک کودک نشانه‌ای از یک تخیل سالم و فعال است. بعضی از کودکان بین 2 و نیم تا 8 سال دوستان خیالی دارند. این مسئله با مراحل رشد انسان هماهنگ بوده و جای نگرانی برای والدین نیست.
دوست خیالی شکل گرفته در ذهن کودک، می‌تواند هر نوع تصویر، ماهیت و اندازه‌ای داشته باشد. شاید یک انسان، حیوان، شخصیت کارتونی، یا تجسمی از یک اسباب بازی مورد علاقه کودک باشد، خیال پردازی کودکان حد و مرز ندارد.
این دوست ممکن است در خانه همراه کودک زندگی کند یا در موقعیت‌های خاصی ظاهر شود. بدون هیچ دلیل قابل درکی ظاهر و بدون دلیلی خاصی موقتا دور می‌شود. از نظر زمانی نیز ممکن است فقط چند ماه با کودک باشد یا دوستی کودک با او تا سه سال نیز طول بکشد.
مزایای داشتن دوست خیالی برای کودک
دوستان تخیلی برای کودک از نظر روانشناسان کودک فوائد زیادی دارد. هر چند این دوست از تخیل خود کودک ریشه می‌گیرد، اما کودک تحت تأثیر کارها و حرف‌های دوستان غیر واقعی قرار می‌گیرد.
تخیل به کودک اجازه می‌دهد که در دنیایی که خودش خلق کرده زندگی و ماجراجویی کند. این کودکان تخیل قوی تری دارند و از بازی‌های خیالی و ذهنی و داستان‌های فانتزی و جادویی لذت بیشتری می‌برند.
دوستان خیالی ویژگی‌هایی دارند که ممکن است در دیگران به خاطر داشتن شخصیت مستقل از ذهنیت کودک وجود نداشته باشد. این ویژگی‌ها باعث می‌شود کودک به او علاقه و وابستگی زیادی پیدا کند.
برخی از این ویژگی‌ها عباتند از:
_به حرف‌های کودک گوش می‌کند و می‌پذیرد.
_از کودک در موقعیت‌های مختلف حمایت می‌کند.
_با او بازی می‌کند و در بازی از قوانین کودک تبعیت کامل می‌کند.
_قادر به انجام کارهایی است که خود کودک نمی‌تواند انجام دهد.
_به طور ویژه به کودک اختصاص دارد.
_اشتباهات کودک را به روی او نمی‌آورد یا او را قضاوت نمی‌کند.
با دوست خیالی کودکمان چه کنیم؟
گاهی ممکن است دوست خیالی کودک والدین را نیز درگیر کند. در این شرایط والدین باید دوست خیالی کودک را بپذیرند اما سعی کنند وارد تعامل با او نشوند. ممکن است کودک از والدین بخواهد کاری را مثل باز کردن در یا گذاشتن غذا برای دوست خیالی او انجام دهند.
والدین در این شرایط می‌توانند به جای انجام کاری که کودک خواسته از او بخواهند این کار را خودش برای دوست خیالی خود انجام دهد. با این کار تخیلات کودک سرکوب نمی‌شود و کودک از مزایای وجود او بهره‌مند است و در عین حال خیالی بودنش نیز حفظ می‌شود.
گاهی کودک والدین را در موقعیتی قرار می‌دهد که باید با دوست خیالی اش صحبت کنند. مثلا ممکن است کودک بگوید در مسأله ای باید نظر دوستش را بپرسد و یا حتی پرسیدن نظر دوستش را به والدین محول کند. در این شرایط والدین می‌توانند به کودک بگویند که نظر خودش برای آنها مهم است و می‌خواهند به جای دوستش با خودش صحبت کنند.
کودکانی که دوست خیالی دارند ممکن است دوست خود را در اشتباهات خود به عنوان مقصر معرفی کنند. در این شرایط والدین باید صراحتا به کودک بگویند دوستش نمی‌تواند این کار را انجام دهد و بعد از آن از خود کودک بخواهند که اشتباهش را جبران کند.
مثال: اگر کودکی پخش کردن اسباب بازی در اتاق را به گردن دوست خیالی خود می‌اندازد باید به او گفت که دوستش نمی‌تواند این کار را کند و از خودش بخواهند که وسایلش را از اتاق جمع کند.
دوست خیالی مشکل ساز
برای اکثر کودکان داشتن دوست خیالی در سنین پایین کاملا طبیعی محسوب می‌شود اما در بعضی موارد ممکن است این دوست خیالی نشانه‌ای از یک مسأله باشد که نیاز به بررسی بیشتر دارد. در مواردی کودک بعد از یک حادثه یا شرایط سخت برای خود دوست خیالی می‌سازد. این مسئله می‌تواند هشداری برای اختلال استرس پس از سانحه باشد.
ممکن است کودک از رفتارها و آزارهای دوست خیالی خود شکایت کند؛ این شرایط نیز می‌تواند نشان از مشکل و یا وجود تنش روانی در کودک باشد. افسردگی کودک و یا اضطراب در این کودکان باید مورد بررسی قرار بگیرد. در این شرایط بهبود وضعیت کودک تنها با مراجعه به مشاوره کودک امکان‌پذیر است.
بنابراین توصیه می‌کنیم برای تشخیص درست و درمان به موقع به مشاوره کودک مراجعه کنید.
خیال پردازی کودکان 3 ساله چگونه است؟
اغلب کودکان از سن 3 سالگی برای خود دوستانی خیالی می‌سازند و با آنها بازی می‌کنند، حرف می‌زنند و با آنها غذا می‌خورند. کودکان سه ساله ممکن است دوست خیالی شروری را برای خود بسازند تا اشتباهات خود را به او نسبت دهند.
بیشتر مواقع کودکان تقریبا تمام کارهای خود را همراه دوستان جدید خود انجام می‌دهند. با هم بازی می‌کنند، غذا می‌خورند و به قصه‌های موقع خواب گوش می‌دهند. آنها حتی وقتی می‌خواهند بخوابند، اجازه می‌دهند که دوست‌شان هم کنارشان بخوابد. تنها مشکلی که در این میان وجود دارد، آن است که دوستان آنها خیالی و نامرئی‌اند. شما هرگز نمی‌توانید دوست او را، که ممکن است گوش‌های بلند مثل خرگوش یا بینی سبز داشته باشد، ببینید. اگرچه مشاهده‌ی اینکه کودک‌تان بیشتر وقت خود را با دوست خیالی خود می‌گذراند، نگران‌کننده است، اما وجود این دوست خیالی کودکان بخش مهمی از رشد آنهاست.
تخیل و فانتزی برای کودکان نوپا و پیش‌دبستانی بسیار واقعی به‌نظر می‌رسد.
ناتان بلوم، متخصص اطفال و مدیر بخش رشد و رفتار اطفال در بیمارستان کودکان فیلادلفیا می‌گوید:
«کودکان به هر چیزی که تخیلی است، مانند پری‌‌ها، بابانوئل و هر شخصیت فانتزی دیگر، کاملا باور دارند و دوست خیالی یکی دیگر از باورهای آنهاست.»
ازآن جایی‌که کودکان در این دوره از زندگی خود معمولا با تجربه‌های جدیدی مانند آموزشِ رفتن به دستشویی یا رفتن به مهدکودک و پیش‌دبستانی روبه‌رو می‌شوند، در ذهن خود دوست‌های خیالی پرورش می‌دهند که از عهده‌ی اضطراب ناشی از اولین تجربه‌ها برآیند. همچنین آنها با کمک این دوستان خیالی می‌توانند مهارت‌های اجتماعی خود را تمرین کنند.
از طرفی کودک به یک دوست شجاع نیاز دارد تا همیشه کنارش باشد و از او مثلا در برابر وحشت از تاریکی حمایت کند. در واقع زمانی‌که او خجالت می‌کشد از ترس خود بگوید، دوست خیالی‌اش تنها کسی است که می‌تواند احساسات او را درک کند و در تحمل و عبور از شرایط سخت کمکش کند.
دوست خیالی کودکان همراه واقعا ایده‌آلی است. به نکات مثبت آن توجه کنید: هر وقت کودک‌تان به دوست خود نیاز دارد، او بلافاصله حاضر می‌شود. دوست خیالی همیشه موافق خواسته‌های کودک‌تان است. به کودک‌تان اجازه می‌دهد بازی دل‌خواه خود را انجام بدهد و هر وقت هم کودک اراده کند دوست خیالی‌اش بدون لج کردن و اوقات تلخی، پی کار خودش می‌رود. دوستان خیالی سپر بلاهای خوبی هستند. کودک هر زمان که احساس کند، ممکن است به‌دلیل خطایی به دردسر بیفتد، تمام گناه را به گردن دوست خیالی خود می‌اندازد. یا حتی می‌تواند احساسات خود را از زبان دوست خیالی‌اش بیان کند؛ مثلا تیارا دلش نمی‌خواهد که خاله سارا او را ببوسد.
والدین باید یاد بگیرند که چگونه با دوست خیالی کودک خود کنار بیایند.
بنابر تحقیقات روانشناسان دانشگاه اورگان در سال ۲۰۰۴، مشخص شد که ۶۵ درصد از کودکان تا ۷ سالگی، در دورانی از زندگی خود، دوست خیالی دارند. بنابراین لازم است که والدین بدانند باید چه رفتاری نسبت به این دوست خیالی داشته باشند.
۱. بیش‌ازحد نگران نشوید
دکتر بلوم می‌گوید: «با دوست خیالی کودک‌تان مخالفت نکنید و کودک را مجبور نکنید که دوست خیالی‌اش را رها کند. وجود دوست‌های خیالی در سنین پایین بسیار عادی است.» اگر کودک‌تان را از داشتن چنین دوستی ممنوع کنید، فقط باعث می‌شوید او به دوست خیالی‌اش بیشتر علاقه‌مند شود. در ضمن تصور نکنید کودک‌تان احساس تنهایی می‌کند یا مشکلی وجود دارد. آرام بمانید و از ورود دوست جدید کودک به جمع خانوادگی‌تان استقبال کنید. (حتی اگر لازم است هنگام غذا خوردن، یک ظرف اضافی هم برای او روی میز قرار دهید). البته خلق و حفظ یک دوست خیالی، یکی از مهارت‌های پیچیده‌ی شناختی است و کودکان می‌توانند واقعیت را از تخیل، تشخیص بدهند. همچنین هر وقت کودکان قدم به مدرسه بگذارند و دوستان خیالیشان از طرف جامعه پذیرفته نشود، کم‌کم با کودک خداحافظی کرده و ناپدید می‌شوند.
اما اگر کودک‌تان به کلاس اول یا دوم دبستان رسیده بود و وجود دوست خیالی‌اش مزاحم اجتماعی شدن و پیدا کردن دوست واقعی بود، حتما باید فکری به حال این وضعیت کنید.
۲. علاقه‌ی خود را نسبت به دوست خیالی نشان دهید
ازآنجایی‌که این دوستان خیالی مدتی مهمان‌تان خواهند بود، پس سعی کنید آنها را بهتر بشناسید. شارلوت رزنیک، روانشناس آموزشی کودک و استاد بازنشسته‌ی دانشگاه UCLA و همچنین نویسنده‌ی قدرت تخیل کودک، می‌گوید: «با کودک‌تان درمورد دوست خیالی‌اش صحبت کنید و از او سؤال‌هایی مانند “دوستت کیه؟”، “کنار همدیگه چه کارهایی انجام می‌دید؟” و “او اهل کجاست؟” بپرسید.»
گفت‌وگو درمورد دوست خیالی کودکان به شما کمک می‌کند تا ارتباط محکم‌تری با کودک‌تان برقرار کنید و درعین‌حال به پرورش قوه تخیل او کمک کنید. علاوه‌برآن، دانستن بیشتر درمورد دوست خیالی باعث می‌شود شما درباره‌ی علایق، ترس‌ها و احساسات کودک‌تان بیشتر بدانید، زیرا علایق یا بیزاری‌های کودک با دوست خیالی‌اش یکسان است. معمولا این دوستان خیالی ممکن است ویژگی یا استعداد خاصی داشته باشند یا در فعالیتی شرکت کنند که کودک‌تان درمورد آن کنجکاو است اما ترس این را دارد که آن کار را انجام دهد.
البته مراقب باشید بیش‌ازحد به دوست خیالی کودک‌تان توجه نکنید، زیرا ممکن است او بیشتر از حدمعمول دوست خیالی خود را حفظ کند یا حتی به شما حسادت کند و تصور کند که می‌خواهید دوستش را از او بدزدید. بنابراین نسبت به دوست خیالی کودک‌تان اشتیاق زیاد نشان ندهید و هرگز آنها را با هم مقایسه نکنید. یک قانون کلی این است که هرگز درمورد دوست خیالی کودک‌تان حرفی نزنید، مگر اینکه او خودش درمورد چنین دوستی صحبت کند.
۳. محدودیت تعیین کنید
اگر این مهمان نامرئی بیش‌ازحد در زندگی خانوادگی‌تان دخالت می‌کند، پس باید دست به کار شوید. به‌طور مثال، وقتی کودک‌تان کار نامناسبی انجام می‌دهد و بعد می‌گوید: «کسری هم این کار را می‌کند.» یا «مامان کسری، او را مجبور نمی‌کند» به او بگویید: «کسری ممکن است در خانه‌ی خودش بتواند هر کاری که دوست دارد، انجام بدهد. غذایش را به کناری پرت کند یا دندان‌هایش را هرگز مسواک نزند، اما وقتی به خانه‌ی شما می‌آید، باید به قوانین خانه اهمیت بدهد.»
به کودک‌تان اجازه ندهید با استفاده از دوست کوچولویش، از عواقب کارهای خود فرار کند. هر بار که انگشت اتهام را به‌سوی دوست خودش می‌گیرد به یادش بیندازید که سرزنش کسی دیگر به‌خاطر خطایی که خودش انجام داده، دروغگویی و کار بدی است. به او بگویید که می‌خواهید حقیقت را بشنوید. هر بار هم که کودک به خطای خودش اعتراف کرد، به‌خاطر صداقتش او را تشویق کنید و سپس به او نشان بدهید که هر خطایی چه عاقبتی دارد.
۴. زندگی واقعی را برای او جذاب کنید
دوست خیالی داشتن به‌نوعی شرایط سرگرم‌کننده‌ای برای برخی از لحظات کودک فراهم می‌کند، اما مسلما هیچکس دوست ندارد که زندگی تخیلی کودکش، جذاب‌تر از زندگی واقعی او شود. بنابراین با کودک‌تان بازی‌های تفریحی و شاد انجام بدهید و از او بخواهید که با دوستان واقعی و خواهر و برادرش بازی کند. او را به مکان‌های تفریحی مختلف (مانند پارک، موزه و کتابخانه) ببرید و سعی کنید با کودکان هم‌سن خود آشنا شود. هرقدر کودک‌تان تجربه‌های جدیدی در دنیای واقعی داشته باشد، زودتر با دوست خیالی خود خداحافظی می‌کند.
کیانا بنی‌هاشمی (روانشناس کودک و خانواده) درباره اینکه داشتن دوست خیالی کودکان معمولاً از چند سالگی آغاز می‌شود و تا چند سالگی ادامه پیدا می‌کند، اظهار کرد: کودکان از حدود سه سالگی دوست خیالی پیدا می‌کنند و تا هفت سالگی این دوست همراهشان باقی می‌ماند، ولی اوج این مسئله بین سنین چهار تا ۶ سالگی است.
دوست خیالی کیست؟
وی بیان کرد: دوست خیالی یکی از شخصیت‌های کارتونی یا موجودی است که شکل آن به صورت دقیق مشخص نیست و ساخته شده ذهن کودک است؛ این دوست می‌تواند مثل اشکال هندسی بوده یا یک وسیله باشد.
این روانشناس کودک و خانواده افزود: بیش از ۶۰ درصد کودکان دوست خیالی دارند؛ تخیل کودکان از حدود سه سالگی شکل می‌گیرد و پرورش پیدا می‌کند؛ کابوس‌های شبانه هم معمولاً همزمان با دوست خیالی در کودکان آغاز می‌شود؛ منشأ تخیل به کارتون‌ها یا کتاب های کودکان بر می‌گردد و امری کاملاً طبیعی است.
بنی‌هاشمی تأکید کرد: دوست خیالی معمولا دارای نام و برای کودکان واقعی است به این صورت که برای این دوست هویت قائل هستند؛ برای مثال وقتی کودک روی مبل یا صندلی می‌نشیند برای دوست خیالی‌اش هم صندلی در نظر می‌گیرد، سر میز غذا برایش بشقابی می‌گذارد یا کنار این دوست خیالی می‌خوابد که این رفتارها همگی طبیعی است.
نکته: ۳ سالگی؛ آغاز ورود دوست خیالی به دنیاى کودکان
خیال پردازى چه موقع خطرناک است؟
کودک وجود دوست خیالی را به رسمیت می‌شناسد بنابراین والدین نباید این دوست را انکار کنند و به کودک بگویند که چنین دوستی وجود ندارد والدین باید به این موجود خیالی احترام بگذارند و آن را بپذیرند.
گاهی اوقات کودکان از وجود دوست خیالیشان سوء استفاده می‌کنند برای مثال کار بدی را انجام می‌دهند سپس این کار را گردن دوست خیالیشان می‌اندازند، والدین در این جا باید وارد عمل شوند و بگویند که قانون خانه ما این است که هیچکس کار بد انجام ندهد و این قانون برای همه اعضای خانواده صادق است.
بنی‌هاشمی درباره اینکه دوست خیالی خوب است یا بد؟ اظهار کرد: داشتن دوست خیالی می‌تواند خوب باشد، زیرا به رشد مهارت‌های اجتماعی کودکان کمک می‌کند و آنها یاد می‌گیرند که چطور مسائل را از نگاه فردی دیگر ببینند؛ کودکان همچنین مدیریت هیجان، مسئولیت‌پذیری و برنامه ریزی را با داشتن دوست خیالی راحت‌تر و بهتر یاد می‌گیرند.
بنی‌هاشمی بیان کرد: دوست خیالی در موقعیت و فضا‌های جدید مانند مهد کودک به کودک احساس امنیت می‌دهد؛ وقتی فرزند دوم خانواده متولد می‌شود والدین بیشتر به فرزند کوچک‌تر توجه، مهر و محبت می‌کنند بنابراین کودکان اغلب در این موقعیت با دوست خیالی تنهایی خود را می‌گذرانند؛ رفتن به خانه‌ای جدید و تغییر محل زندگی یا مهاجرت هم باعث می‌شود تا کودکان دوست خیالی پیدا کنند؛ طلاق والدین یا فوت یکی از نزدیکان کودک هم از جمله موقعیت‌هایی است که کودکان در آنها دوست خیالی پیدا می‌کنند.
خیال‌پردازی کودکان چه موقع نگران‌کننده است؟
بنی‌هاشمی یادآوری کرد: اگر ۶ ماه یا بیشتر تنها دوست کودک، دوست خیالی‌اش بوده و کودک تمایلی به برقراری ارتباط با همسالانش را نداشته باشد در این صورت مراجعه به روانشناس ضروری است؛ همچنین در برخی موارد کودکان با نگرانی می‌گویند که دوست خیالیشان آنها را کنترل و مجبور به انجام کارهای بد یا خطرناک می‌کند در این مواقع هم خیال‌پردازی کودکان خطرناک است؛ اگر کودکان از دوست خیالیشان بترسند در این صورت هم باید کودک نزد روانشناس برود؛ کودکان معمولا ًبا ورود به مدرسه دوست خیالیشان را از دست می‌دهند، اما در برخی موارد پس از ۹ سالگی دوست خیالی کودکان همچنان وجود دارد که مراجعه به روانشناس کودک ضروری است.
توصیه روان شناس بالینی به مادران:
کودکانی که دوست خیالی دارند حتی سازگارترند.
معمولا در سنین ۲ تا ۵ سال انواع و اقسام دوستان و همبازی های خیالی در دنیای کودکان وجود دارد که گاهی این دوستی ها تا ۴ یا ۵سالگی ادامه دارد اما بیشتر اوقات نیازی نیست که والدین نگران آنها باشند. نکته مهم آن است که هرچه سن کودک بیشتر باشد، شدت این دوستی ها کمتر خواهد شد و به همین دلیل بیشترین و عمیق ترین دوستی بچه ها با دوستان خیالی در سنین حدود ۳سالگی دیده می شود.معمولا زمانی کودکان دنبال دوست خیالی می گردند که تجربه ای اضطراب آور مثل رفتن به مهد کودک، تغییر محل زندگی، طلاق والدین یا مرگ یکی از نزدیکان و… را داشته باشند. این قبیل دوستان می توانند شجاعت و اعتماد به نفس کودک را برای تحمل این شرایط دلهره آور مانند تنها خوابیدن در اتاق افزایش دهند.
چه زمانی باید نگران شد؟
اگر داشتن دوست خیالی فرزندتان بیشتر از ۶ ماه طول بکشد و در طول این مدت کودک از برقراری ارتباط با همسالان خود امتناع ورزد یا اگر به شما می گوید که دوست خیالی اش او را کنترل می کند یا دستورهایی برخلاف میلش می دهد که او مجبور به اطاعت کردن از آنهاست، والدین باید نگران شوند. توصیه می کنم در این موارد به یک متخصص مراجعه کنید تا سلامت روانی فرزند عزیزتان مورد بررسی دقیق تری قرار گیرد.
روانشناسان و مشاوران کودک چه می گویند؟
دوست های خیالی به کودکان کمک می کنند که احساساتشان را بیان کنند، والدین بهتر می توانند از افکار و عواطف فرزندشان آگاه شوند.
دوستان خیالی تنها نشان دهنده اضطراب و تنهایی نیستند، بلکه گاهی نشانه ای از خلاقیت هستند؛ به طوری که به کودک کمک می کنند استعدادهای اجتماعی اش را رشد دهد.
دوست خیالی به رشد مهارت های کودک کمک می کند. تحقیقات نشان می دهد همه کودکان دوست خیالی خود را ترک نمی کنند بلکه گاهی به صورتی دیگر او را در زندگی خود نگه می دارند تا در موقعیت های دشوار دانش آنها را برای مقابله با سختی هاو تصمیم گیری هایشان افزایش دهد و در به کارگیری مهارت های سازگارانه به آنها کمک کند.
با اینکه اغلب کودکان اصرار دارند دوست شان واقعی است، اما بیشتر آنها می دانند که در حال تظاهر هستند.
در حقیقت دوستان خیالی ابزار مناسبی برای آموزش مسائل به طور غیر مستقیم به کودک هستند و والدین در این زمینه مسئولیت سنگینی دارند.
برخی از مادران و پدران نگران این هستند که داشتن دوست نامرئی، نشانه تنهایی و غمگین بودن کودک شان است. اما مطالعات نشان داده است کودکانی که دوستانی برای خود ایجاد می کنند، خلاق تر و دارای قوه تخیل قوی تری نسبت به بقیه کودکان هستند.
چه باید کرد؟
برخی از والدین نگران این قضیه هستند که ارتباط بیش ازحد با این دوست خیالی به روابط اجتماعی کودک لطمه بزند و او توانایی برقراری ارتباط با هم سن و سالان خود را از دست بدهد، اما جای نگرانی نیست. جالب است بدانید که این کودکان اغلب سازگارتر و اجتماعی تر از کودکانی می شوند که دوست خیالی ندارند اما به طور کلی بهترین کار این است که با فرزند خود درباره دوست خیالی اش صحبت کنید. اگر موقعیت اضطراب آوری در زندگی فرزندتان ایجاد شده، بهتر است آن را به نوعی حل کنید یا درباره این وضعیت با او حرف بزنید. کاری کنید که کودک وقت بیشتری را با همسالانش بگذراند. هرچه کودک شما با کودکان بیشتری رفت وآمد کند و اعتمادبه نفس بیشتری پیدا کند، وابستگی او به دوست خیالی اش کمتر خواهد شد. می توان گفت هیچ ارتباطی بین این ویژگی و میزان هوش و خلاقیت کودک وجود نخواهد داشت.
نکـته: اگر داشتن دوست خیالی فرزندتان بیشتر از ۶ ماه طول بکشد و در طول این مدت کودک از برقراری ارتباط با همسالان خود امتناع ورزد والدین باید نگران شوند.
احتمالا تمام والدین تجربه جالبی از دوست خیالی کودک دارند. تقریبا تمام بچه‌ها از یک سن خاص شروع به ارتباط با یک دوست خیالی می‌کنند و این رابطه خیالی ممکن است تا چند سال هم طول بکشد.
فرزند شما هم صاحب دوستی بامزه، خوش‌اخلاق و با ویژگی‌های جالب اما خیالی است؟ اگر پاسخ شما مثبت است، باید بدانید که دوست خیالی کودک چیز عجیب و غریبی نیست و تنها برای کود شما اتفاق نیافتاده است. خیلی از کودکان، این نوع از دوستی را تجربه می‌کنند و شخصیتی غیرواقعی همیشه با آنها همراه است. دوستی که در مهمانی، مهدکودک و باغ وحش با او است و بعضا باعث می‌شود که اوقات خوشی برای کودکت رقم بخورد. اما علت چیست؟ چرا کودکان در مقطعی از زندگی خود، دوست خیالی دارند؟ در مبحث روانشانسی کودک دوست خیالی در زندگی و رشد کودک چه اثراتی دارد؟
دوست خیلی کودک از کجا می‌آید؟
در سنین کودکی، یعنی قبل از مدرسه و دوران پیش دبستانی، کودک تخیل فعالی دارد. او به خیلی چیزها مثل وجود عمو نوروز اعتقاد دارد. دوست خیالی هم دقیقا شخصیتی مثل عمو نوروز یا مثلا بابانوئل است که برای کودک حضوری جدی دارد. در این مقطع سنی، کودکان باید تغییرات و تحولات زیادی را تجربه کنند. در حقیقت، موضوعات و چالش‌های جدید وارد زندگی کودک می‌شود که دست و پنجه نرم کردن با آنها برای کودکان کمی دشوار است. دوستان خیالی باعث می‌شوند که مواجهه با چالش‌های تازه زندگی برای کودک آسان‌تر شود. وجود دوست خیالی موجب می‌شود تا کودک در رویارویی با تاریکی، ترس از دستشویی رفتن و کارهایی مانند آن تنها نباشد و شخصیتی، هر چند خیالی، به او قوت قلب بدهد.
دوست خیالی کودک علاوه بر کارکردهای حمایتی خود، باعث می‌شود که در برخی از شرایط راه فراری برای کودک وجود داشته باشد. مثلا وقتی فرزندتان کار بدی انجام می‌دهد و مقصر است، سریعا گناه خود را به گردن دوست خیالی خود می‌اندازد. به عبارت دیگر، وجود چنین شخصیت ذهنی در زندگی بچه‌ها، باعث می‌شود تا امورات مختلف را ساده‌تر از سر بگذرانند.
نگران دوست خیالی کودک خود نباشید
نگرانی بابت وجود دوست خیالی کودک در اصل کاری بیهوده است. هرگز سعی نکنید که کودک را مجبور به ترک دوست خیالی‌اش کنید یا در برابر وجود چنین شخصیتی جبهه بگیرید. در مبحث روانشانسی کودک، دوست خیالی کودک نه مشکلی جدی و نه نشان دهنده منزوی بودن کودک است. معمولا وقتی فرزندتان وارد ۴ تا ۶ سالگی می‌شود، دوست خیالی خود را ترک می‌کند. بنابراین با او در مسیر این دوستی همراه باشید و بدانید که موضوع چندان جدی نیست. حتی اگر لازم بود برای این دوست نادیده و عزیز، سر میز غذا، جایی هم تدارک ببینید. اصلا چه چیزی بهتر از یک دوست که همیشه همراه کودکت شما است و هر وقت هم حوصله‌اش را نداشته باشد، می‌رود دنبال کار خودش؟
دوست خیالی کودک را بیشتر بشناسید
شخصیت دوست خیالی کودک شما، خیلی چیزها را درباره شخصیت خود کودکت روشن خواهد کرد. پس نسبت به این دوست، علاقه و اشتیاق نشان بدهید و درباره‌اش سؤال کنید. دوست خیالی کودک دارای ترس‌ها، علائق، احساسات و رفتاری مشابه کودک شما است. پس هر چه درباره او بیشتر بدانید، انگار درباره فرزندتان شناخت بهتری پیدا کرده‌اید. البته حواستان باشد که در ابراز علاقه و کنجکاوی نسبت به دوست تخیلی فرزندتان، حد تعادل را رعایت کنید. زیرا ممکن است توجه بیش از حد به او باعث حسادت یا طولانی‌تر شدن حضور این خیال در زندگی فرزندتان شود. رعایت تعادل در برقراری ارتباط با این دوست خیالی، باعث قوی شدن قدرت تخیل کودک هم می‌شود.
مرزها و محدودیت‌هایی برای دوست خیالی تعیین کنید
اگر حضور پررنگ دوست غیرواقعی در زندگی شما بیشتر و بیشتر می‌شود، به طوری که گاهی کودک خطاهای خود را به گردن او می‌اندازد و در ابراز رفتارهای نامناسب، او را الگوی خود قرار می‌دهد، سریعا مرزها و محدودیت‌هایی تعیین کنید. مثلا اگر کودکت دیوارها را خط خطی می‌کند و علت آن را دوست خیالی خود موسوم به «گیگیلی» می‌داند، به او گوشزد کنید که هر خانه‌ای قوانین خودش را دارد. نقاشی کشیدن روی دیوار هر چند که در خانه گیگیلی مانعی ندارد، اما در منزل شما ممنوع است. نگذارید که کودک، کارهای بدی را که انجام می‌دهد به دوستش نسبت بدهد. به او یاد بدهید که چنین نوعی از سلب مسئولیت، مصداق دروغگویی است و دروغ گفتن کار خوبی نیست.
واقعیت را به زندگی کودک وارد کنید
هر چند که وجود دوست خیالی کودک برای شکل‌گیری تخیل و حتی خلاقیت مفید است، اما نباید آنقدر حضورش را در زندگی پررنگ کنید که کودکت از واقعیت فاصله بگیرد. اگر زندگی با این دوست خیالی خیلی خیلی جذاب باشد، دیگر امکان زندگی در دنیای واقعی با شادی و آسایش برای کودک وجود نخواهد داشت. پس سعی کنید فرزندتان را در جشن‌ها و برنامه‌های واقعی شرکت بدهید، او را به پارک ببرید و به پیدا کردن دوست واقعی تشویق کنید. اگر دوست خیالی کودک شما حضور پررنگی پیدا کرده و به جایی رسیده که نمی‌تواند دوستی پیدا کند، می‌توانید با خواندن مقاله «چگونه می‌توانید به کودک خود کمک کنید دوستان جدید پیدا کند؟» به او در پیدا کردن دوست کمک کنید. کودک باید بتواند با بچه‌های دیگر ارتباطی خوب داشته باشد و با کودکان هم سن و سال خود بازی کند.
فروشگاه اینترنتی اسباب بازی ، کلیه حقوق این سایت متعلق به بازی دان می باشد و کپی برداری از تصاویر و مطالب آن پیگرد قانونی دارد. «تمامی کالاها و خدمات این فروشگاه، حسب مورد دارای مجوزهای لازم از مراجع مربوطه می‌باشند و فعالیت‌های این سایت تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است.»
