یک روز در جاده پشت یک کامیون نوشته ای را خواندم که نوشته بود برای کودکانتان کتاب بخوانید. به عنوان کسی که سالهاست در ارتباط با کودکان کار می کنم جمله ای را که به سپر کامیون نوشته شده بود را تحسین می کنم و هیچ مهم نیست که این جمله را از روی سپر یک ماشین بخوانم و یا از یک کتاب معتبر.
اما من در این جا می خواهم جمله دیگری را برای سپر ماشین به شما پیشنهاد بدهم: با بچه هایتان بازی کنید! بازی لذت بخش یکی از مهم ترین فعالیت های فرزند پروری است و به اندازه فعالیت هایی مانند کتاب خواندن، آموزش دادن و فعالیت های برنامه ریزی شده دیگر اهمیت دارد. کودکان خردسال دوست دارند که والدینی داشته باشند که با آنها روی زمین بنشینند و در بازی آنها مشارکت کنند. توجه والدین به بازی کودکشان، در نظر کودک، نشانه ای است از اینکه والدین کاری که او انجام می دهد را تایید می کنند. در کنار مزایای دیگر، می توان گفت بازی اشتراکی با کودک، به کودک احساس قدرت و اقتدار می دهد.
چیزی که بزرگسالان به آن بازی می گویند دچار تناقض است. من بعد از سالها آموزش و تمرین برای بالا بردن مهارت ها می توانم تنیس بازی "کنم". البته بهتر است بگویم که من تنیس "کار" می کنم! اما کودکان دوست دارند که به معنای واقعی کلمه بازی کنند. یعنی کاری را انجام دهند که موظف به انجام آن نیستند و در تعیین قوانین برای بازی شان آزاد هستند. بازی به معنای آنکه بتوانند از وسایل مختلف و متفاوت با آنچه که برای بازی در نظر گرفته شده است، در آن استفاده کنند.
اگر از یک کودک 4 ساله بپرسیم که چه کاری را بیشتر از همه دوست دارد او احتمالا خواهد گفت: بازی کردن! اگر از او بپرسید چرا، با اطمینان می گوید: به خاطر اینکه خوش می گذره! بنابراین وقتی که با کودک خودتان بازی می کنید اولین قانون این است که : خوش گذرانی در بازی را از کودک نگیرید.
در اینجا چند دستور العمل برای این نوع بازی آورده شده است:
• این گونه بازی با کودک باید خالی از استرس باشد، حداقل تا جایی که امکان دارد. به عنوان مثال انجام بازی انداختن توپ در سبد، برای هدفی که در اینجا از بازی کردن داریم مناسب نیست. چرا که در این بازی کودک نگران این است که چند بار می تواند توپ را در سبد بیاندازد و از موفقیت و عدم موفقیت خود تحت استرس قرار می گیرد.
• تقویت مهارت ها در این گونه بازی نباید هدف اصلی باشد. اگر یک هدف پنهان رشدی برای بازی والد کودک وجود دارد، باید تقویت خلاقیت کودک باشد. در بازی کودک به تخیلات خود اجازه اوج گرفتن می دهد. بازی فرصتی برای تمرین و تصحیح چیزهایی است که کودک در جلسات آموزش رسمی یاد گرفته است و حتی شاید درست هم آنها را یاد نگرفته و در بازی می تواند به خوبی آنها را تمرین و اصلاح کند.
• کودک باید فعالیت را انتخاب کند. به جای اینکه بگویید بیا بریم با اسباب بازی هات بازی کنیم، وقتی که کودکتان خودش دارد بازی می کند به او نزدیک شوید و بپرسید: میشه یه کم باهات بازی کنم؟ در حین بازی هم باید به کودک برای انجام کارها ایده های کوچک بدهید اما همه کارها را خودتان انجام ندهید و بگذارید او نقش پر رنگ تری داشته باشد. البته اگر کودک در شروع و یا ادامه فعالیتی در بازی مشکل دارد می توانید او را راهنمایی کنید. اما نباید تمام مسیر بازی را شما تعیین کنید.
نمونه هایی از بازی والدین و کودکان:
بهتر است برای روشن تر شدن صحبت چند نمونه از بازی های مورد نظر را شرح بدهم:
• نقش بازی کردن. کودکان خردسال عاشق نقش بازی کردن هستند. آنها دوست دارند وانمود کنند که فرد دیگری هستند. فردی که معمولا از خودشان بزرگتر است و قدرت و اقتدار زیادی هم دارد. پرورش دادن این نوع از بازی یکی از بزرگترین اهداف برنامه های آموزشی دوران کودکی هستند. اگر میبینید که کودکتان دارد یک ماشین آتش نشانی را دور خانه راه می برد وارد بازی اش شوید و به او بگویید: کمک! خانه من آتش گرفته است. می تونی منو نجات بدی؟ سپس می توانید به مامور آتش نشانی کمک کنید. بدون اینکه ابتکار عمل را از کودکتان بگیرید نظراتی در بازی ارائه بدهید که باعث بالاتر رفتن سطح بازی شود. مثلا بگویید: یه نفر تو خونه من بود که آتش گرفت. چکار می تونی برام بکنی؟
• برقصید و آواز بخوانید. اگر کودکتان دارد به آهنگ گوش می دهد و می رقصد از او بپرسید میشه من با شما برقصم؟ اگر دارد آواز می خواند شما هم با او بخوانید.
• با کودک لگو بازی کنید. اگر به همراه کودک لگو بازی کنید بازی او طولانی تر خواهد شد و او زمان بیشتری را صرف بازی خواهد کرد و بازی کردن شما با او باعث می شود بازی اش پیچیده تر از زمانی شود که دارد به تنهایی بازی می کند. در مورد چیزهایی که کودک می سازد نظر بدهید اما خیلی مراقب باشید که چیزی که می گویید حالت دستورالعملی برای بازی را پیدا نکند. از او بپرسید که دوست دارد چه چیزی را به آنچه که ساخته است اضافه کند.
با وجود تمام صحبت هایی که ارائه شد باز هم بازی هایی وجود دارد که بهتر است شما به عنوان همبازی کودک وارد بازی او نشوید. یک مثال خوب در این زمینه خاک بازی یا خمیر بازی است. در این بازی حتی اگر خودتان به تنهایی یک مار درست کنید کودکتان به احتمال زیاد می خواهد که از شما تقلید کند که این کار باعث از بین بردن خلاقیت او در این بازی می شود. در چنین بازی هایی فقط بازی او را تماشا کنید. شما نمی خواهید کاری که انجام میدهید و یا چیزی که می سازید دقیقا الگوی کودکتان شود. اگر نشانه هایی در مورد اینکه حضور شما در بازی باعث شده است که استرس کودک در بازی بالا برود؛ بازی را به نحوی که او از اینکه شما بازی را ترک می کنید ناراحت نشود ترک کنید.
مثال هایی که در این متن ارائه شد می تواند به شما ایده های مختلفی در مورد فقط و فقط بازی کردن با کودک بدهد و این تجربه ای فوق العاده برای هر دوی شما خواهد بود. اما مراقب باشید که بد برداشت نکرده باشید. راه‌ها و پیشنهاداتی که ارائه شد به این معنا نیست که کودک شما فقط باید به همین روش بازی کند. کودک شما نیاز دارد که زمان هایی را به تنهایی بازی کند و یا با کودکان دیگر به بازی کردن مشغول شود. همچنین شما مطمئنا می خواهید زمانی را برای انجام بازی هایی سازمان یافته تر از آنچه که توضیح داده شد در طول روز اختصاص دهید. همچنین اگر هر از گاهی کودکتان نمی تواند با یکی از اسباب بازی هایش درست بازی کند و از بازی ناامید شده است از کمک کردن به او خود داری نکنید. اما همانطور که توضیح داده شد، در بازی کردن با کودکتان رفتار شما باید بیشتر شبیه به یک کودک باشد تا یکی از والدین کودک. شما برای کودکتان یک بازیگر خوب هستید و کودکتان نویسنده و کارگردان شماست.
بنابراین دفعه بعدی که در کنار کودکتان برای بازی کردن نشستید، ماشین اسباب بازی را روی زمین بکشید، وانمود کنید که دارید با لیوان اسباب بازی او آب می خورید، و یا دارید لباس های عروسک را عوض می کنید، و هرگز برای اینکه دارید بنا به تصوری غلط وقتتان را تلف می کنید خودتان را سرزنش نکنید. زمانی که به بازی کردن اینگونه با کودکتان می گذرانید به خوبی صرف شده است. هر چند ممکن است که شما در این زمان چیزی را یاد نداده باشید، اما فرزند کوچک شما چیزهای زیادی یاد گرفته است. کودک در این زمان به یک روش بین المللی که در همه زمان ها مورد استفاده است آموزش دیده است: بازی!
در نهایت؛ باید به شما بگویم که تا جایی که می توانید از این بازی کردنِ با کودکتان لذت ببرید چراکه خیلی زود دوستان کودکتان تبدیل به همبازی های او می شوند و شما باید به پست نظارت بروید. اما در حال حاضر، در این سالهای اولیه کودک، شما را می خواهد و با شما لذت می برد و به شما نیاز دارد.
خرید اسباب بازی فکری آموزشی کودک
بیشتر بخوانید:
فروشگاه اینترنتی اسباب بازی ، کلیه حقوق این سایت متعلق به بازی دان می باشد و کپی برداری از تصاویر و مطالب آن پیگرد قانونی دارد. «تمامی کالاها و خدمات این فروشگاه، حسب مورد دارای مجوزهای لازم از مراجع مربوطه می‌باشند و فعالیت‌های این سایت تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است.»
