پیشگیری از پوسیدگی دندان درکودکان

بازی دان - با توجه به نگرش نوین نسبت به سلامت دهان و دندان و اهمیت فزاینده آن نزد والدین گرامی ، جهت برقراری سلامت دهان کودک شما و پیشگیری از بیماری و پوسیدگی دندانها، اطلاعاتی ضروری حضورتان ارائه می­شود.

رژیم غذایی مناسب برای دندانهای کودکان 

غیراز غذاهای اصلی ، میان وعده­های غذایی میتوانند نقش مهمی را در سلامتی یا بیماری دندانهای کودک ایفا کنند.اگرچه نمیتوان کودکان را از مصرف تنقلات منع نمود اما با به وجود آوردن نظمی صحیح در مصرف آنها و رعایت بهداشت مناسب می­توان از پوسیدگیهای دندانی پیشگیری نمود.

 توصیه­ های مهم

تعداد دفعات مصرف مواد قندی در روز کاهش یابد. بهتر است تنقلات شیرین در یک ساعت مشخص در روز مثلا پس از صرف غذای اصلی به منظور حفظ اشتهای کودک برای وعده اصلی صرف شود و بهتر است پس از آن دندانها مسواک زده شود.

از دادن میان وعده­های پوسیدگی زا برای بردن به مدرسه خودداری شود.بهترین میان وعده برای کودکان در مدرسه ساندویچ­های حاوی نان و پنیر به همراه گردو یا گوجه فرنگی یا خیار ، تخم مرغ، انواع کوکوها یا سالادهای خانگی و میوه­هایی مثل سیب، موز، پرتقال، نارنگی و انگور و... ویا سیزیهایی مثل هویج می­باشند.

تاثیر قطعی صبحانه بر فعالیتهای ذهنی کودک در طول روز اثبات شده بنابراین، صبحانه وعده غذایی بسیار مهمی است و بهتر است تحت هیچ شرایطی حذف نشود.لازم نیست صبحانه مفصل باشد ولی در هر صورت باید صرف شود.



مثال هایی از میان وعده­ های سودمند

شیر، نان و پنیر به همراه گردو و یا خیار یا گوجه فرنگی، تخم مرغ پخته، ماست، میوه، هویج، کرفس،آجیل

مثال هایی از میان وعده­های پوسیدگی زا

شکلات، آب نبات، بیسکویت­های شیرین، کلوچه، برگه میوه­های خشک، شیر عسل، شیر کاکائو، ادامس­های شکردار، پفک، چیپس

اهمیت بهداشت دهان و دندان کودکان

دندانهای شیری از حدود 6 ماهگی شروع به رویش نموده و تا حدود 5/2 سالگی رویش آنها تکمیل می­شود. از طرفی دندانهای دائمی از حدود 7-6 سالگی با رویش دندانهای جلویی پایین و اولین آسیای دائمی که در پشت آسیاهای شیری و بدون افتادن هیچ دندانی می­روید آغاز می­شود و تا حدود 12 سالگی با ترتیب خاصی جایگزین دندانهای شیری می­گردند.

از آنجایی که تعداد زیادی از دندانهای شیری تا حدود 12 سالگی در دهان باقی هستند و دارای عملکردهای مهمی مثل تغذیه و حفظ فضا جهت رویش مرتب دندانهای دائمی می­باشند، مراقبت و حفظ آنها تا زمان رویش دندانهای دائمی جایگزین ضروری است.

تمیز کردن دندانها از زمان رویش اولین دندان شیری ( حدود 6 ماهگی ) به وسیله مسواک نرم انگشتی و یا گاز مرطوب و بدون خمیر دندان باید اغاز شود و به خصوص پس از هر وعده شیر دهی شبانه ، چه با سینه مادر و چه با شیشه شیر ، ضروری است.

چنانچه کودک رژیم غذایی مناسب و متنوع داشته باشد روزانه دوبار مسواک زدن بعد از صبحانه و قبل از خواب با مسواک نرم و به روش افقی توسط والدین کافی است و نخ کشیدن بین دندانها نیز از 3 سالگی توصیه می­شود.

به علت عدم تکامل توانایی های حرکتی کودک برای انجام دقیق مراقبتهای بهداشتی ، مسواک و نخ زدن تا حدود سن 8 سالگی باید توسط والدین انجام شود و تا پایان سنین دبستان تحت نظارت انجام گیرد و گرنه کارائی کافی را نخواهد داشت.



 فلوراید

سابقه فلوراید : در سال 1901دندانپزشک جوان آمریکائی McKay بامشاهده تغییر رنگ ناشناخته دندان ها مواجه شد پس از سال ها تحقیق معلوم شد عامل این تغییر رنگ  فلوروزیس یعنی چیزی جز فلوراید نیست وچیز عجیب تر آنکه پوسیدگی کمتر دندان ها بود واز آن پس به اثر فلوراید در پیشگیری پوسیدگی دندان پی بردند .

منابع فلوراید  :     فلوراید در آب ، خاک ، هوا وغذاها گیاهی وحیوانی یافت می شود وقتی فلوراید از طریق آب وغذا وارد بدن می شود 5 در صد آن از طریق روده و50 درصد توسط کلیه ها دفع می شود 45 درصد در استخوان ها ودندان های درحال رشد و تکامل ، بافت های نرم ، جنین ، شیر وبزاق وارد می شود

میزان فلوراید آب آشامیدنی:   می توان از مکمل های فلوراید قرص ، شربت و قطره  هم استفاده کرد:

 تولد تا 6 ماهگی  صفر

6ماه تا 3 سالگی :         25/0 میلی گرم

3تا 6 سالگی :             5/0 تا 25/0 میلی گرم

6   تا 16 سالگی:     1  میلی گرم تا 5/0 میلی گرم

اثرات موضعی فلوراید : امروزه صاحب نظران بر این عقیده اند که اثرات موضعی فلوراید بیش از اثر سیستمیک آن است وحتی اگر فلوراید آب آشامیدنی مطلوب باشد باز هم توصیه می شود که فلوراید تراپی موضعی هم انجام شود . اثر سیستمیک فلوراید بیشتر درزمان تکامل دندان ها رخ می دهد که این دوره هم کوتاه است استفاده موضعی فلوراید به طرق مختلف ومکرر می تواند مورد استفاده قرار گیرد ودارای اثر تجمعی است واثر مضر  فلورزیس را ندارد





فلوراید عنصری طبیعی است که اگر به میزان مناسب در اختیار دندان قرار گیرد آن را مقاوم کرده و به پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک می­کند.

استفاده از خمیر دندانهای فلورایددار در کودکان بالای 2 سال به میزان خیلی کم ( به اندازه نخود ) و کاربرد دهان شویه­های حاوی فلوراید فقط در کودکان بالای 6 سال توصیه می­شود.

کودک نباید مواد حاوی فلوراید را بلع نماید زیرا ممکن است موجب عوارض متعددی نظیر مینای لکه دار، مشکلات استخوانی یا مسمومیت شود بنابراین نظارت والدین بر مصرف این مواد در کودکان ضروری است.

ژل یا مواد موضعی که توسط دندانپزشک در مطب بکار برده می­شود حاوی غلظتهای بالای فلوراید می­باشد و معمولا هر 6 ماه استفاده می­شود.

فیشورسیلانت

برای پیشگیری از پوسیدگیهای شیارهای عمیق روی دندانهای آسیای دائمی و گاها شیری که ممکن است عمق آنها با مسواک تمیز نشود، موادی به نام فیشورسیلانت به کار برده می­شود که این شیارها را می­بندد و از پوسیدگی آنها پیشگیری می­نماید.

اقدامات پیشگیرانه فلوراید و فیشورسیلانت جایگزین اقدامات بهداشتی روزانه مسواک و نخ زدن نمی­باشد و فقط مکمل آنها است.

دندانپزشکی بیمارستانی و آرامبخشی

برخی از کودکان به علت سن کم، اضطراب زیاد و مشکلات جسمی یا ذهنی، قادر به تحمل و پذیرش درمانهای دندانپزشکی به طور معمول نمی­باشند.

درمانهای لازم برای این بیماران را می­توان با آرامبخشی داروئی یا تحت بیهوشی عمومی توسط متخصص این کار، به سادگی و با کمترین استرس انجام داد تا با برقراری سلامت دهان و دندان این افراد، تغذیه مناسب، رشد کافی و سلامت عمومی آنها نیز تامین گردد.