طراحی و معماری مهدکودک



چگونه می توان براساس علوم رفتاری کودک ونظرشخصی اوبه الگویی ازطراحی مهد کودک دست یافت بطوری که درون وبرون بنا بگونه ای درهم آمیخته شوند که:
الف . کودک در آن قادربه ارضای بسیاری ازنیازهای خود. کشف نادانستنیها و کنجکاوی جهت آن. ابتکار.خلاقیت.یادگیری تجربی و ... باشد.
ب . کودک در آن مرزی بین درون و بیرون احساس نکند.آزاد ورهادراین فضای متصل حرکت کند واحساس رهاشدن وبی انتها بودن فضاروحش راپروازدهد.
تلاش مکن که کودک را پیش از پیری پیر کنی.او را خرد نکن این همان چیزیست که اکنون در دنیا شاهد آنیم.کهنسالان بر کودکان مسلطند و می خواهند آنان را زودتر اززمانیکه طبیعت مقدر داشته از دوران کودکی بیرون بکشند.انان می کشندو خرد می کنند. کودک کودکی را برای همیشه ازکف می نهد.
اوشو
کودکان اعضای کوچک ولطیف جامعه می باشند و قابلیت تاثیرگذاری بر شکل گیری محیطشان را با بیان تمایلات و نیازهای خود دارند،اما دراین امر مهم به معماران معمارانی آشنا به علوم رفتاری کودک احتیاج دارند.واقعیت مهمی که در جامعه امروز ایران با آن روبرو هستیم و تهدیدی جدی برای آیندگان بشمار می رود، اهمیت ندادن و یا بعبارتی دیگر ناچیز شمردن کودکان و جهان کوچک آنها، بخصوص رابطه نزدیکشان با طبیعت و فضای سبز می باشد.
اکثر خانواده ها قبل از ورود فرزندان خود به دبستان و جهت ارتقائ سطح ارتباطات جمعی،آنهارا به مراکز پیش دبستانی و مهدکودکها می فرستند که این امری مثبت تلقی می شود.
اما آنچه نگران کننده می باشد، جدی نگرفتن رابطه انسان و محیط طبیعی و درضمن تفکیک
ناعادلانه آندوست. امروزه مکانهایی که به این قصد بنا شده اند،انگشت شمارند.اکثر این مکانها ساختمانهایی هستند که تغییر کاربری یافته اند.
با این تفاسیر وجود چنین مکانهایی در امکانات مورد نیاز کودکان ،فضاهای متنوعی که نیازمندند، نورگیری ، تهویه، محوطه باز و فضای سبز اثرات سوئی دارد.طبیعت یک کامل کننده و متمم ضروری برای محیط ساخته شده دست بشر محسوب می شود. عناصر طبیعت،آب،باد،نور،آسمان،معماری ای راکه ازتفکرات بصری سربرآورده است.به سطح زمین وواقعیت درمی آورندوزندگی انسان- ساخت رادردرون آن بیدارمی سازند.زندگی انسانی قصد مقابله باطبیعت راندارد ودرپی مهارکردن آن نیست،بلکه درعوض برآن است که به همنوایی طبیعی با طبیعت برسد تا با آن یگانه گردد.این نوع حس مندی فرهنگی راشکل می دهد که مرز فیزیکی بین محیط مصنوع و طبیعت پیرامون راازاهمیت می اندازدودرعوض آستانه ای معنوی رابوجود می آورد.این آستانه که درعین حال حائل محل سکونت انسان ازطبیعت است،طبیعت رانیز به درون می کشاند.
آمیختگی یا ترکیب با بافت زیست محیطی امری غیرقابل اجتناب بوده است ،بخصوص درصورتیکه این مکان متعلق به کودک باشد. میان درون و برون هیچ مرزروشنی وجود ندارد،اما اینها نفوذی یکجانبه نسبت به یکدیگردارند.وقتی که آب،باد،نور،باران ودیگرعناصر طبیعت دردرون معماری تجرید می یابند،معماری تبدیل به مکانی می شود که مردم درآن حضورطبیعت راآشکارا حس می کنند.
در موردکودکان این امر بااهمیت بیشتری نمودمی یابدآنان در مرحله سنی قراردارند که ازطریق ارتباط بصری مستقیم بااشیا ومحیط پیرامون خود قادربه کشف بیشتروبهترمحیط می باشند.طبیعت درنظرآنان گنجینه ای عظیم ازتمامی اشیاواحجامی می باشدکه شکل دهنده تصورات وتخیلات آنان می تواندباشد.نزدیکی وارتباط مداوم وتنگاتنگ آنها باطبیعت پیرامون ،قوه تخیل و ابتکارآنان راشکوفاکرده وبه آنان درکشف محیط اطراف،آنهم تحت شرایط آرمانی کمک شایان توجهی می کند.
ذهن کنجکاو .پویا وخلاق کودکان معمولا خالق دنیاهایی گوناگون درعالم خیال میباشد.کودکان گاهی اوقات باسیر دردنیای ذهنی خود بازی می کنند،زندگی می کنندوحتی بخواب می روند.کشف این دنیاهای خیالی ورساندن آن به عرصه ظهور ،به کودکان اجازه حضورواقعی درآن وشکوفانمودن هرچه بیشتروبهتراستعدادهایشان رامی دهد.
بنابراین ضروریست در طراحی فضای مهدکودک به تاثیر طبیعت بر کودکان و انواع فضاسازی و خلق دنیاهای گوناگون برای کودکان با استفاده از این موهبت الهی نگاهی داشته باشیم،
چراکه هنر ما انسانها زاده طبیعت است . همانطور که رامبراند نیز اشاره می کند، \"نقاشی نوه طبیعت است .نقاشی ارتباط با خداوند است .\" بنابراین طبیعت خود خداست و اگر انسان از کودکی با طبیعت همراه باشد و بدان خو بگیرد ،.بیش از پیش به خدای خویش نزدیک خواهد شد .
پس از بحث پیرامون کودک و طبیعت باید به بررسی فضا از دیدگاه وی پرداخت . چرا که بگفته پیکاسو \"هر انسانی در هنگام کودکی هنرمند است ،مشکل این است که چه کنیم تا در بزرگسالی نیز هنرمند باقی بماند.\" بررسی فضاها از دیدگاه کودکان و بازگویی علایق،جذابیت و زشتی های فضا از دید آنها،به طراح کمک خواهد کرد که محیطی صمیمانه جهت جذب کودک به این مراکز بوجود آورد.
در وهله اول،هدف ایجاد حس تعلق نسبت به محیط مهدکودک است . تاکید بر شوق انگیز بودن محیط و ایجاد شرایط لازم برای پیوند عاطفی میان کودکان در مهدکودک،گسترش روابط اجتماعی آنان و ایجاد محیطی بانشاط، مستلزم توجه به نقطه نظرات کودکان و همچنین ضوابط و استانداردهای کمی وکیفی مربوط به فضا می باشد .ازاینرو کودکان قبل از یادگیری .به محیط علاقه مند میشوند و احساس می کنند از اینکه در چنین جایی هستند ، خوشحالند. 
از آنجا که معماری یک فرایند فرهنگی بسیار تاثیر گذار بر ذهنیت جوامع بشری است , پیچیده گیهای منحصر به فردی دارد. این پیچیده گیها در جوامعی که چالشهای تاریخی , فرهنگی زیادی پشت سر گذاشته اند , از شدت و اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.معماران که بنا به تعریف متفکران و فرهنگسازان , پیشگامان جامعه هستند , نقش ویژه ای در حرکت تمدن سازی اینگونه جوامع بعهده دارند.اگر پنداریم که معماری , خود قابلیت دگرگونی اجتماعی را دارا می باشد , با برانداختن کنش های متقابل اجتماعی و ایجاد کنش و واکنش و تعاملی صحیح و مستمر ما بین سه اصل انسان , معماری , فرهنگ خواهیم توانست با وارونه کردن فضاهای منفی قلمروئی به رشد رسیده را تعریف نمائیم.به بیان دیگر معماری نوعی دگرگونی متعالی اندیشه هاست و هنر طبیعت و هنر زائیده دست بشری تلاشی عظیم برای رسیدن به بیانی پایدار است که بتواند دغدغه های جاوید شدن و ماندگاری را پاسخ دهد.
اکنون بیش از ۱۰۰ سال است که مفهوم آموزش و پرورش در مراکز اجتماعی هنوز به عنوان سر فصلی داغ مورد بحث است.آموزش و به تبع آن فضاهای آموزشی بیشترین اثر و نقش را بر ذهنیت و تمدن سازی این گونه جوامع به عهده دارند.فضاهای آموزشی و در عمده ترین بخش آن , مدارس دوره زمانی طولانی تری از عمر انسان ها را در خود جای می دهد.هدف یاداشت حاضر یافتن کالبدی جدید برای اصلاح فرایند آموزش و پرورش می باشد.فرایندی که جهت گیری آن به سوی رشد مسئولیت پذیری , کار پربار و تداوم در امر آموزش می باشد.هر چند آموزش پرورش , سیاستگذاریهایش تا کنون نتوانسته است شرایطی فراهم کند که موجب پرورش بیش از پیش استعداد های دانش آموزان شود.
امروز واژه انسان استادآموز جای خود را به انسان خودآموز و مسئولیت پذیر داده است . از این رو الگو و روشی که بدان نیاز داریم , نگارشی جدید و بهبود یافته نسبت به الگو های قدیمی نمی باشد بلکه نیاز ,  مفهومی کاملا متفاوت از آموزش خواهد بود و البته نظریاتی فراتر از تئوری. هدف ایجاد فضائی بهینه در امر آموزش و یادگیری می باشد.ماهیت فضا های آموزشی ,لازمه سر مشقی منحصر بفرد برای پژوهش و ایجاد کنش و واکنش صحیح جهت آموزش و پرورش می باشد.به شرط آنکه تعاملی صحیح و مستمر مابین سه اصل آموزش و پرورش , دانش آموز و فضای آموزشی بر قرار باشد. 
بررسی بخش های مختلف کودکستان:
*کلاس های گروهی  *کلاس های عادی*اتاق استراحت مسئولین
*راهرو وفضای ورودی کودکستان ورختکن*آشپزخانه ی کودکستان
*دستشویی وتوالت کودکان*محوطه ی بازی کودکستان
کلاس های گروهی
١-ابعاد مورد نیاز هر کلاس:
هر کودک ١.٥ متر مربع سطح و ٤ متر مکعب فضا برای مثال برای ٢٥-٣٠ کودک  ٤٥-٧٠ متر مربع مساحت لازم است .
٢-چیدمان میز وصندلی به تناسب موضوع.
٣-ایجاد فضا برای قرار دادن وسائل هر گروه.
کلاس های عادی
١- هر گروه سنی یک کلاس
٢- استفاده از درب های کشوئی یا دیوارهای کاذب برای جداسازی کلاس ها
٣- قرار گرفتن کلاس ها در جنوب یا جنوب غرب ساختمان
٤- حداکثر اکابه ی پنجره ها ٦٠ سانتیمتر
٥- استفاده از عایق های صوتی وضربه گیر برای دیوارها
٦- استفاده از پوشش نرم و عایق های رطوبتی برای کف اتاق ها
٧- استفاده از رنگ های روغنی تا ارتفاع ١.٥ متری
٨- استاندارد کمدها وکشوها
اتاق استراحت مسئولین:      ١- اتاق مدیر ٢-اتاق ملاقات با والدین  ٣ -اتاق استراحت مسئولین      ٤-اتاق سرایداری
راهرو وفضای ورودی کودکستان ورختکن
١- ایجاد مکانی به منظور تحویل دادن وگرفتن کودک ٢-جلوگیری از ایجاد راهروهای طولانی ٣-ایجاد یک توالت ورودی
     ٤-طراحی فضائی به منظور رختکن
آشپز خانه ی کودکستان
         ابعاد آشپزخانه متناسب باتعداد کودکان—
         وجود یک یخچال بزرگ_  وجود انواع وسایل غذاخوری—
         وجود امکانات لازم جهت گرم کردن همزمان غذا—
         وجود یک فضا جهت غذاخوری—
دستشویی وتوالت کودکان:
    ارتفاع دستشویی از کف زمین حداکثر ٦٠ سانتیمتر—
  وجود دوش برای مواقع ضروری—
  دیوار های توالت تا ارتفاع ١.٥ متر با کاشی وموزاییک لعاب دار فرش—   ارتفاع دیوار—شود _  تهویه ی مناسب ونور کافی _  عرض توالت ها ٨٠تا٨٥ سانتیمتر  های جداکننده ١٣٠ سانتیمتر
 محوطه ی بازی کودکان
  وجود فضای سبز مناسب_دارا بودن سطوح سایه ی کافی—
   ایجاد زمین های ماسه ای با ارتفاع ٢٥تا٣٠سانتی متردر قسمت وسایل—   پیش بینی یک سالن سر پوشیده _مساحت سالن ٦٠الی ٧٠ متر وارتفاع  ٤ الی ٤.٥—بازی _ متر
نکات ایمنی مربوط به کودکستان
  نصب کلید وپریزها به دورازدسترس کودک ارتفاع ١.٥ متری—
  ایجاد حفاظ چوبی دور شوفاژ_ نصب ضربه گیر دورتادور ستون ها—
 نصب ضربه گیر در لبه ی تمامی پله ها—  ساخت پله های نرم _—
  نصب حفاظ (چوبی یا پلاستیکی)از کف پله تا سقف—
 نصب نرده های محافظ بیرون تمامی پنجره ها—
ویژگی های کلی کلاس ها
 هر اتاق باید دارای یک فایل باشد—
  جهت تهویه ی هوا وجود هواکش در هر اتاق الزامی است—
  اتاق ها باید از طریق آیفن به مدیریت متصل باشند—
   تعویض دکوراسیون داخلی اتاق ها هر ٦ ماه یکبار—
  هر کلاس دارای دماسنج جهت تنظیم درجه حرارت محیط میباشد—
 نصب تزیینات روی دیوار از ١.٥ متر به بالا—
  لامپ ها از سقف حداکثر ١متر فاصله داشته باشند.—


مهد کودک
« ساخت این اتاق ها برای یک مهد کودک الزامی است. ١_ ***** ورودی ٢_ هال مرکزی ٣_ اتاق مدیریت همراه با محلی برای گفت و گو با والدین ٤_ فضای انتظار والدین ٥_ فضای سرگرم شدن موقت کودکان ٦_ رخت کن کارمندان ٧_ سرویس کارمندان ٨_ آشپزخانه و انبار ٩_ سالن ورزش و بازی دسته جمعی ١٠_ انبار وسایل بازی ١١_ کارگاه نقاشی و کار با رنگ و کاردستی ١٢_ فضای مربوط به نظافتچی و انبار مربوط به آن ١٣_ کلاس های گروهی ١٥ تا ٢٠ نفره کودکان ( فضاهای گروهی باید برای اوقات قصه گویی ، نقاشی و بقیه فعالیت های مرتبط عملکردی باشد.) ١٤_ فضای سرویس هر گروه ١٥_ فضای استراحت کودک ( در مهد کودک های استاندارد فقط یک مکان برای استراحت کودک آن هم برای کودکی که نیاز به استراحت دارد تعبیه می شود. چه خواب دست جمعی کودکان معمول نیست. کودک به ذات اهل تحرک است نه خواب!) محوطه بازی کودکان باید پاکیزه باشد و در طراحی آن ایمنی کودک در نظر گرفته شود.»
  





بازگشت به گروه مهدکودک و خانه بازی  


نظرات شما درباره این مطلب :

نام :


پست الکترونیکی :


نظر شما در مورد طراحی و معماری مهدکودک :



سایر نظرات :

نظری ثبت نشده است.